Dung sai là gì? Các loại dung sai lắp ghép

Dung sai là gì

Chế tạo cơ khí là ngành đòi hỏi độ chính xác cao, các chi tiết phải phù hợp với dung sai tiêu chuẩn. Vậy dung sai là gì? Để biết thêm thông tin về dung sai, hãy xem bài viết dưới đây.

Xem sản phẩm: Kem thiếc hàn

Dung sai là gì?

Dung sai là khoảng sai số cho phép tùy theo giá trị của từng sản phẩm. Giá trị dung sai bằng hiệu giữa kích thước giới hạn lớn nhất và kích thước giới hạn nhỏ nhất, hay nói cách khác nó bằng hiệu đại số giữa sai lệch giới hạn trên và sai lệch giới hạn dưới.

Dung sai là gì

Những điều nên biết về dung sai

Trên bản vẽ chi tiết, người thiết kế ghi kích thước danh nghĩa rồi đến kích thước dung sai phía sau, sai lệch giới hạn trên ghi ở trên, sai lệch giới hạn dưới ghi ở dưới. 

Đối với các sản phẩm kim loại đặc biệt, cần lưu ý rằng độ giãn nở của sản phẩm rất nhạy cảm với nhiệt độ, chẳng hạn như Sắt, thép, gang, inox,… Việc đo đạc, kiểm tra các kích thước của sản phẩm trong dung sai cho phép phải được thực hiện ở nhiệt độ tiêu chuẩn. Trong ngành gia công cơ khí chính xác, do sai số rất nhỏ nên không thể nhìn thấy bằng mắt thường mà bạn cần sử dụng các công cụ, thiết bị đo lường.

Như vậy, trong quá trình gia công, người thợ sẽ phán đoán kích thước của chi tiết cần gia công dựa trên kinh nghiệm của mình thông qua vật liệu và nhiệt độ môi trường.
Dung sai là một trong những tiêu chuẩn quan trọng để đánh giá chi tiết có đạt yêu cầu hay không. Điều này có nghĩa đây là phạm vi dung sai được phép khi gia công một sản phẩm cụ thể. Ngược lại, nếu kích thước đo được vượt quá dung sai cho phép thì sản phẩm không đạt yêu cầu. 

Dung sai cho phép bao nhiêu tùy thuộc vào yêu cầu bản vẽ hoặc bên yêu cầu sản xuất sản phẩm. Dung sai lớn hay nhỏ không phụ thuộc vào yếu tố cố định. Vì vậy, khi gia công, sản xuất sản phẩm phải chú ý đến dung sai để kiểm tra xem sản phẩm có phù hợp với tiêu chuẩn hay không.

Xem sản phẩm: Dây thiếc hàn

Dung sai là gì

Các loại dung sai lắp ghép hiện nay

Trong quá trình lắp ghép, các bộ phận được cố định (ốc vít, đai ốc, bu lông) hoặc di động (piston) để tạo thành khớp. Các bề mặt dùng để lắp ghép các bộ phận riêng lẻ gọi là bề mặt lắp ghép. Quá trình lắp ghép có thể dẫn đến lỗi. Hiện nay người ta đã phân chia 2 loại dung sai lắp ghép đó chính là dung sai lắp ghép then và dung sai lắp ghép then hoa

Dung sai lắp ghép then

Dung sai lắp ghép then rất phổ biến để vặn chặt các bộ phận của trục như bánh răng, puli, trục khuỷu,… và được sử dụng để truyền mô-men xoắn hoặc đưa ra hướng dẫn chính xác khi các bộ phận cần chuyển động theo trục thẳng đứng. Then có nhiều loại: then bằng, then bán nguyệt.

Dung sai lắp ghép then hoa

Cụ thể, khi cần truyền một mô-men xoắn lớn và yêu cầu độ chính xác định cao giữa trục và ổ trục, ghép then không thể được đáp ứng mà chúng ta phải sử dụng ghép then hoa. Có nhiều kiểu môid ghép then hoa chẳng: răng chữ nhật, răng hình thang, răng tam giác…

Cách hạn chế sai số trong gia công, lắp ghép

Để phép đo được chính xác, nhà sản xuất phải xem xét các phương pháp có thể sử dụng để hạn chế sai số. Trên thực tế, việc phát hiện lỗi tương đối phức tạp. Vì vậy, để khắc phục những sai số lớn có thể ảnh hưởng đến hoạt động chức năng của sản phẩm, cần: 

  • Chuẩn bị kỹ trước khi đo: Sử dụng máy đo có độ chính xác cao để đo chi tiết cần gia công và kiểm tra độ chính xác của chi tiết máy, hệ tọa độ trước khi đo. 
  • Thực hiện nhiều phép đo để kiểm tra kết quả xem có sai lệch không. 
  • Xử lý kết quả sau khi đo: Cần sử dụng phương pháp bù sai số trái dấu để kích thước sản phẩm chính xác hơn.

Dung sai là gì

Xem sản phẩm: Thiếc thanh

Hy vọng qua bài viết bạn có thể hiểu được dung sai là gì. Để cập nhật những thông tin hữu ích đừng bỏ lỡ các bài viết của The Tech. The Tech là đơn vị cung cấp linh kiện điện tử, vật liệu hàn… đáng tin cậy, mọi thắc mắc vui lòng liên hệ chúng tôi để được tư vấn tốt nhất nhé!

5/5 - (8 bình chọn)